Teamontwikkeling en Gedrag

Organisaties en dus teams hebben steeds meer en vaker te maken met complexe veranderingen. Mede daarom moet een team in staat zijn veranderingen te kunnen signaleren (alertheid) en in staat zijn hierop te anticiperen (wendbaarheid). Dit vraagt veel van het team en de individuele teamleden. Daarbij heeft elk team ook nog een te maken met de fase van teamontwikkeling waarin het zit. In dit artikel lees je alles over de fasen van volwassenheid binnen teamontwikkeling en de impact van gedrag hierop.

Onderzoek naar team effectiviteit

Teamontwikkeling is hot. Onderzoek van universiteiten toont aan dat teamontwikkeling ook degelijk bijdraagt aan het succes van een team en dus een organisatie. Zo toont onderzoek van de Universiteit Utrecht aan dat teams effectiever zijn naarmate:

• er meer stabiele en hechte relaties tussen de teamleden zijn
• er meer onderling vertrouwen tussen teamleden is
• teamleden beter in staat zijn elkaar feedback te geven
• teamleden beter zicht hebben op elkaars competenties en hiermee rekening houden bij de verdeling van de werkzaamheden (lees meer over teamcompetenties)

Daarnaast blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit dat:

• de kwaliteit van het werk stijgt en het ziekteverzuim daalt als een team in staat is om externe feedback – van klanten – te organiseren
• de kosten dalen als teamleden daadwerkelijk worden betrokken bij de besluitvorming
• teamontwikkeling in het algemeen ertoe leidt dat de mensen met meer plezier hun werk doen

Kortom, genoeg bewijzen dat teamontwikkeling werkt!

Volwassenheid in teamontwikkeling

Marijke Lingsma heeft in haar boek Aan de slag met teamcoaching (2005) de 5 fasen van teamontwikkeling van Tuckman doorvertaald naar de 4 fasen van Maturity. Oftewel de volwassenheid van een team. Deze fasen geven duidelijk inzicht in de stappen die een team doorloopt op weg naar succes. Maturity (M) in het kort:

• M1 – Eerste fase bestaat uit los zand. Teamleden werken vooral op zichzelf, zonder onderdeel te zijn van een team. Ze hebben weinig zicht op wat collega’s doen. En weten niet wat er van hen verwacht wordt binnen het team.
• M2 – In de tweede fase ontstaat competitie. Kleine groepjes ontstaan binnen het team. De ene keer wordt de leider ingezet, de andere keer verzet het team zich tegen de leider.
• M3 – In fase drie ontstaat er saamhorigheid. Hechte teamleden sluit zich af en verzet zich tegen invloeden van buitenaf.
• M4 – In de laatste fase ontstaat er een team waarbij teamleden elkaars talenten kennen en inzetten. Dit maakt ze flexibel en wendbaar voor invloeden van buitenaf.

Door het team te analyseren kan bepaald worden in welke fase jouw team zit. Als je weet ik welke fase je zit kan je ook doelgerichte acties ondernemen om verder te groeien als team. Belangrijk is wel te beseffen dat een team een terugval kan krijgen wanneer er veranderingen plaatsvinden binnen het team. Denk aan een vertrekkend teamlid, een nieuw teamlid of verandering van teamtaken.

Teamontwikkeling en gedrag: analyse

Teams doorlopen dus verschillende stadia in hun ontwikkeling. Elke fase kent hierbij weer nieuwe eisen. Naarmate het team groeit is het team steeds beter in staat zich aan ontwikkelingen en omstandigheden aan te passen. Een van de modellen die veelvuldig wordt gebruikt om meer inzicht in teams te krijgen is het DISC-model van de Amerikaanse psycholoog William M. Marston. Het DISC-model is een instrument dat inzicht geeft in de persoonlijke (management-)stijl zodat de effectiviteit van het gedrag versterkt kan worden. Met de DISC-analyse krijgt elk teamlid inzicht in zijn bewuste en onbewuste communicatie voorkeuren. Je leert dus de communicatie voorkeuren van jezelf te herkennen en die van teamleden te erkennen. Dit inzicht versterkt de teamontwikkeling. De teamanalyse met behulp van het DISC-model is op elk moment in te zetten voor teamontwikkeling. Het DISC-model maakt gebruik van vier factoren/dimensies:

• Dominantie: hoe reageer je op problemen en uitdagingen.
• Invloed: hoe overtuig je anderen van jouw mening of zienswijze.
• Stabiliteit: hoe reageer je op het tempo van de omgeving en op veranderingen in die omgeving.
• Conformiteit: hoe reageer je op regels en procedures die opgesteld zijn door anderen.

Inzicht in het DISC-profiel van elk teamlid, geeft inzicht in elkaars talenten en valkuilen. Het helpt persoonlijke talenten beter in te zetten op zowel individueel als teamniveau. Bovendien geeft het inzicht in het gedrag van anderen, waardoor er wederzijds begrip ontstaat. Begrip dat leidt tot groei in de maturity fasen.

Samenvatting

Ieder team is anders. Ieder team ontwikkelt zich anders. Zorg dat je voor jouw team helder in kaart hebt welke specifieke gedragsstijlen aanwezig zijn die een bijdrage kunnen leveren aan de individuele – en teamontwikkeling.